Το φεστιβάλ του Grahamstown

To Grahamstown είναι μια πόλη της Ν Αφρικής, χτισμένη μεταξύ του Port Elizabeth και του East London, σε μια περιοχή που ονομάζεται, για ιστορικούς λόγους, Frontier Country. Είναι παλιά πόλη χτισμένη σε μια περιοχή με λόφους, με ενδιαφέρουσα πολεοδομική οργάνωση, παραδοσιακά κτίρια, παλιές εκκλησίες και ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ονομαστά Πανεπιστήμια της Ν Αφρικής, το Rhodes University. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή στο Grahamstown γίνεται ένα φεστιβάλ τέχνης από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά γεγονότα της χώρας, που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του κοινού. Στα πλαίσια αυτού του φεστιβάλ βρεθήκαμε και εμείς εκεί. Υπήρχαν μουσικές, χορευτικές και θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις, παρουσιάσεις, αλλά και ένα μεγάλο παζάρι στημένο τόσο στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου όσο και στους γύρω κοινόχρηστους χώρους. Απολαύσαμε το ανακάτεμα των ανθρώπων ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής, εθνικότητας κλπ, που γιόρταζαν ενωμένοι χωρίς φόβο, διαχωρισμούς και προκαταλήψεις. Αυτή η ελευθερία είναι η επιτυχία της σχετικά νέας Δημοκρατίας της Ν Αφρικής, που προσπαθεί, άλλες φορές θετικά και άλλες φορές χωρίς καλά αποτελέσματα, να σταθεί στα πόδια της και να ακολουθήσει τις αρχές της. Μας δόθηκε ευκαιρία να μπούμε στους χώρους του Πανεπιστημίου, να ακούσουμε μουσική μέσα σε Καθεδρικούς Ναούς, να δούμε χορευτικούς αυτοσχεδιασμούς σε ανοικτό χώρο, να απολαύσουμε τους βοτανικούς κήπους, να χαζέψουμε στους δρόμους το υπαίθριο παζάρι που είχε αναπτυχθεί, Να απολαύσουμε τις πρωτότυπες αφίσες για τις παραστάσεις, να ανακατευτούμε με τον κόσμο... Ο καιρός ήταν υπέροχος αν και βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα. Οι περιοχές προς τον Ινδικό ωκεανό είναι πιο θερμές, σε γενικές γραμμές, από την υπόλοιπη χώρα και αποτελούν τόπο παραθερισμού για πολλούς Ν Αφρικανούς. Η Artanis είχε την ιδέα να παρουσιάσει φωτογραφίες από τον τρόπο που ντύνονται οι Νεο Ζηλανδοί. Είπα λοιπόν να ανεβάσω και εγώ ένα ποστ με εικόνες από την καθημερινή ζωή στην Ν Αφρική. Εδώ όμως, είναι κάπως δύσκολο να τραβάς φωτογραφίες από το αυτοκίνητο στον δρόμο... Μπορεί να θεωρηθεί προσβλητικό και να βρεθώ σε μπελάδες. Έτσι βρήκα την ευκαιρία στο Grahamstown! Επειδή για πρώτη φορά παρουσιάζω φωτογραφίες με ανθρώπους από την Ν Αφρική, θα ήθελα να κάνω και ορισμένα σχόλια για να γίνει πιο κατανοητή η εικόνα. Στην Ν Αφρική του Απαρτχάιντ, οι κατώτερες κοινωνικά (και προφανώς οικονομικά) ομάδες ήταν οι Ινδοί και οι Μαύροι. Τους Ινδούς τους είχαν φέρει στην χώρα οι Άγγλοι, που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν σαν υπηρέτες, κατοίκους από άλλη αποικία τους και όχι από την χώρα που βρισκόντουσαν. Οι Ινδοί είχαν τότε, γενικά, περισσότερα "προνόμια" από τους Μαύρους. Τους χαρακτήριζαν "εγχώμους" ζούσαν σε καλύτερα σπίτια, μπορούσαν να κυκλοφορήσουν "κάπως" πιο άνετα, γενικά ήταν κάπως πιο αποδεκτοί από την άρχουσα λευκή κοινωνία. Η διάκριση αυτή έφερε άλλον ένα ρατσισμό μεταξύ Ινδών -Μαύρων, που συνεχίζει και σήμερα. Τώρα οι Μαύροι κάνουν την ζωή δύσκολη στους Ινδούς. Οι Λευκοί όταν ήθελαν να ξεχωρίσουν στα γρήγορα αν κάποιος ήταν Ινδός ή Μαύρος, έβαζαν στα μαλλιά του ένα μολύβι. Αν το μολύβι γλιστρούσε προς τα κάτω, τότε ο άνθρωπος ήταν Ινδός και είχε ελάχιστα καλύτερη μεταχείριση. Αν όμως το μολύβι μπλεκόταν στα σγουρά μαλλιά τότε ... μαύρη ήταν η μοίρα του κακομοίρη.... Το γεγονός αυτό, μαζί με την δυσκολία να χτενιστούν, την μόδα που προβάλλεται από παντού κλπ φαίνεται, ότι είναι ο λόγος που οι Μαύροι προσπαθούν να αλλάξουν τα μαλλιά τους. Τα ξυρίζουν οι περισσότεροι (και πολλές γυναίκες), προσπαθούν μάταια να τα ισιώσουν μαδώντας τα, τα μαζεύουν και φορούν ποστίς, περούκες, σκούφιες, μαντίλια ή φτιάχνουν τα ωραιότατα κοτσιδάκια με τις χιλιάδες χωρίστρες, ή ράστα. Οι παραδοσιακές στολές τους είναι πολύχρωμες και εντυπωσιακές! Ο έντονος ήλιος, τα ζώα (ιδιαίτερα τα πουλιά) και τα λουλούδια με τα εντυπωσιακά χρώματα τους βοηθούν να αποκτήσουν ένα αισθητικό κριτήριο διαφορετικό από το δικό μας. Και η διαφορετική ηθική έπαιξε ρόλο. Στολίζουν με χάντρες τις στολές τους, τις ποδιές των κοριτσιών ακόμα και αντικείμενα όπως οι ομπρέλες τους, που τις χρησιμοποιούν περισσότερο για να προστατεύονται από το ήλιο, παρά για την βροχή. Βέβαια, οι Λευκοί όταν ήρθαν στην Αφρική, προσπάθησαν να επιβληθούν σε όλα. Υπέβαλλαν με δυο λόγια στους ιθαγενείς την ιδέα, ότι η λευκή κουλτούρα είναι η ανώτερη και ότι σε αυτή πρέπει να προσαρμοστούν, αν θέλουν να λέγονται άνθρωποι.... Αυτή η ισοπέδωση διέλυσε τις τοπικές αξίες, την αισθητική, την κουλτούρα και έβαλε στην θέση τους το χάος. Ο Μαύροι έχουν διαφορετικό σωματότυπο, (καλά για το χρώμα δεν μιλάμε), διαφορετική οικονομική δύναμη, διαφορετικά πρότυπα, επομένως δεν μπορούν ούτε να μιμηθούν το λευκό "ιδεώδες", αλλά ούτε να διατηρήσουν το παραδοσιακό. Βέβαια και οι Μαύροι επηρέασαν την αισθητική των Λευκών... Το βλέπει αυτό και στην τέχνη και στην μόδα. Οι πλούσιοι προσπαθούν να ακολουθήσουν με ευλάβεια τις προσταγές της δυτικής μόδας με κάποιες πιο "λουσάτες" πινελιές. Σε καθημερινή βάση ντύνονται κάπως πιο "απλά", αλλά στις γιορτές ντύνονται πολύ πιο επίσημα, ακριβά, επιδεικτικά. Οι μεσαίες τάξεις δεν νοιάζονται υπερβολικά. Ντύνονται πιο απλά (στο Εγγλέζικο στυλ), δεν το πολύ ψάχνουν σαν τους Έλληνες, φορούν όμως πιο πολλά χρώματα, εντυπωσιακά αξεσουάρ, χρυσά, άνιμαλ πριντ κλπ. Στις αγροτικές περιοχές οι κάτοικοι έχουν σαν στόχο τους μόνο την πρακτικότητα! Αρκεί να βολεύονται και να είναι φθηνά! Οι μαθητές στα σχολεία φορούν στολές σύμφωνα με τις Εγγλέζικες συνήθειες. Τελευταία έχει τεθεί θέμα από τις μουσουλμανικες κοινότητες να αλλάξουν οι στολές και να επιτραπεί στα κορίτσια τους να φορούν μαντίλα... Πριν από μια δεκαετία οι περισσότεροι Ν Αφρικανοί, λευκοί ή μαύροι, περπατούσαν ξυπόλητοι ακόμα και στα εμπορικά κέντρα. Ιδιαίτερα τα παιδιά! Πήγαιναν παντού ξυπόλυτοι ακόμα και στις κοινόχρηστες τουαλέτες (που σχεδόν πάντα είναι πεντακάθαρες οπτικά)! Τα τελευταία χρόνια αυτό έχει πάψει. Βέβαια, αν βρεθεί η ευκαιρία θυμούνται τα παλιά. Οι λευκοί άντρες (αλλά και μαύροι) φορούν κυρίως κοντά παντελόνια, ως το γόνατο, ακόμα και τον χειμώνα! Το συμπλήρωμα αυτής της εμφάνισης είναι οι πλαστικές παντόφλες, που τους συνοδεύουν παντού. Βέβαια πουθενά δεν βλέπεις τον μοναδικό "παππού με το φανελάκι κατά το θέρος" (ή και χωρίς φανελάκι) της συνηθισμένης ανδρικής ελληνικής ένδυσης. Οι Μαύροι έχουν μπει σε έναν αγώνα να κατακτήσουν την μεσαία αστική τάξη! Όσοι νομίζουν ότι έχουν τις προδιαγραφές, ντύνονται πιο προσεκτικά, αλλά ιδιαίτερα προσέχουν τα παιδάκια τους! Τους φτιάχνουν ωραία τα μαλλάκια και τα ντύνουν με περίσσια φροντίδα! Σε ένα άλλο βαθμό, αυτό το έχω ξαναδεί, στην Ελλάδα, που οι οικογένειες επιβαρύνουν άνισα τον προϋπολογισμό τους, για την ένδυση (και μόρφωση) των παιδιών τους, με στόχο την κοινωνική άνοδο....