Out of Africa

Μη νομίσετε ότι είμαι αναίσθητη σε ό,τι συμβαίνει τον τελευταίο καιρό γύρω μας... Απλά γυρεύω να ξεφύγει το μυαλό μου και ίσως να έχετε και εσείς την ίδια τάση... Τι καλύτερο για την τάση φυγής από ένα ταξίδι! Ένα ταξίδι σε μέρος που δεν πάει κανείς εύκολα, αν ζει στην Ευρώπη, παρόλο που είναι προσφιλής προορισμός! Ένα ταξίδι Out of Africa στην Κένυα! Για εμάς που έχουμε αφετηρία την Αφρική τα πράγματα είμαι πιο απλά! Πήραμε την Μεγάλη Παρασκευή ένα αεροπλάνο και βρεθήκαμε στο Ναϊρόμπι, την πρωτεύουσα της Κένυας! Και μετά πήγαμε οδικά στο Μαασάι Μάρα, το φημισμένο πάρκο προστασίας της φύσης στα νοτιοδυτικά σύνορα της χώρας με την Τανζανία. Για να μη χαλάμε τις συνήθειες, θα αρχίσω την περιγραφή του ταξιδιού με δυο τρία στοιχεία για την χώρα! Η Κένυα είναι η «ισχυρότερη» χώρα της Ανατολικής Αφρικής। Διασχίζεται από τον ισημερινό και έχει τροπικό κλίμα λόγω της θέσης της! Οι ακτές της στον Ινδικό Ωκεανό, έχουν μήκος 480 χιλιόμετρα. Η έκταση της είναι 586 τετρ. Χιλιομέτρων (σχεδόν ίση με την Γαλλία) και ο πληθυσμός της είναι περίπου 30.000.000 κάτοικοι. Η χώρα κατοικείται από 40 διαφορετικές φυλές! Η πολυπληθέστερη φυλή είναι οι Κικούγιου. Από την φυλή αυτή καταγόταν ο πρώτος πρωθυπουργός της χώρας ο Jomo Kenyata, ίσως κάποιοι έχουν ακούσει το όνομά του που συνδέθηκε με την εξέγερση των Μάου Μάου και την απελευθέρωση της χώρας από την Αγγλική διακυβέρνηση. Άλλες φυλές που ζουν εκεί είναι οι Maasai, Luhya, Luo, Kamba, Embu Turkana κλπ. Υπάρχουν όμως και πολλοί Ινδοί και λίγοι (πια) λευκοί. Πολλές φυλές συνεχίζουν να ντύνονται με τον παραδοσιακό τρόπο! Οι Σουαχίλι-Μουσουλμάνες γυναίκες είναι ντυμένες με μαύρες κελεμπίες που λέγονται bui-bui. Οι άντρες Σουαχίλι φορούν τα Kikoys, που είναι βαμβακερά υφάσματα σε υπέροχα παστέλ χρώματα με ρίγες στις άκρες (έχω αγοράσει τρία και τα χρησιμοποιώ για τραπεζομάντιλα). Καταπληκτικά είναι και τα χρώματα των ρούχων των Maasai! Οι άντρες φορούν κόκκινα ρούχα τα shuka και από πάνω σαν μπέρτα καρό υφάσματα κυρίως σε κόκκινο μπλε. Συνηθίζουν να πλέκουν τα μαλλιά τους με κοτσιδάκια και στολίζονται με κοσμήματα-χαϊμαλιά-ζώνες φτιαγμένα από πολύχρωμες χάντρες, που συμβολίζουν την ομορφιά, την ηλικία, αν είναι παντρεμένοι και την κοινωνική τους κατάσταση! Οι γυναίκες τους φορούν πολύχρωμα ρούχα τρυπούν τα αυτιά τους κάνοντας τρύπες διαμέτρου 2- 2,5 εκατοστών και τα στολίζουν με εντυπωσιακά σκουλαρίκια.

Φορούν επίσης όμορφα κολιέ φτιαγμένα από χάντρες.

Γενικά, οι παραδοσιακές φορεσιές τους και τα στολίδια τους είναι πολύ πρωτότυπα, μακάρι να είχα χρόνο να μπορέσω να τα δω καλύτερα και να μάθω συμβολισμούς κλπ. Πληροφορίες για τους Μαασάι (της Τανζανίας) θα βρείτε σε προηγούμενο άρθρο μου εδώ. Η χώρα γεωγραφικά χωρίζεται σε περιοχές παράκτιες, υψίπεδα, ορεινές περιοχές και ερήμους. Κατά μήκος της χώρας διέρχεται ένα μεγάλο γεωλογικό ρήγμα που δημιουργεί την κοιλάδα Great Rift Valley. Το ρήγμα ξεκινά από τον Λίβανο και καταλήγει στην Μοζαμβίκη! Η κοιλάδα δημιουργήθηκε πριν 10-20 εκατομμύρια χρόνια! Υπάρχει ακόμα ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή, πίδακες θερμού νερού, λίμνες αλκαλικό νερό (που συγκεντρώνουν χιλιάδες πουλιά φλαμίνγκο!) Η ιστορία της χώρας είναι πολύ πλούσια. Η περιοχή κατοικείται από προ ανθρώπους από 6 εκατομμύρια χρόνια π.Χ. Μαύρες φυλές Μπαντού μετακινήθηκαν στην περιοχή της Κένυας. Αργότερα Άραβες εγκαταστάθηκαν στις ακτές της το 900 μΧ. Το 1498 έφτασε ο Βάσκο ντα Γκάμα και τον ακολούθησαν Πορτογάλοι που πολέμησαν για χρόνια με τους ιθαγενείς και κυρίως με τους Άραβες.Οι Άγγλοι άρχισαν να έχουν δραστηριότητα στην περιοχή στα τέλη του 1800, όταν διαπραγματεύτηκαν με τον Σουλτάνο της Ζανζιβάρης και πέτυχαν την κυριαρχία της περιοχής για 50 χρόνια. Άρχισαν να κατασκευάζουν σιδηροδρομική γραμμή που συνέδεε το λιμάνι της Μομπάσα με την Ουγκάντα. Έφεραν εξειδικευμένους εργάτες από την Ινδία . Το έργο ξεκίνησε το 1896. Ήταν ένα τεράστιο τεχνικό επίτευγμα για την εποχή με μεγάλο κόστος. Κατασκευάστηκαν μέσα σε 5 χρόνια 845 χιλιόμετρα σιδηροδρομικής γραμμής, 1.2οο γέφυρες και 43 σταθμοί! Το 1901 η γραμμή έφθασε στην λίμνη Βικτώρια! Οι άνθρωποι που δούλεψαν στο έργο αντιμετώπισαν τεράστια προβλήματα. Η μαλάρια τους θέρισε… Επίσης αναφέρεται ότι δυο λιοντάρια σκότωσαν 135 εργάτες πριν καταφέρουν να τα εξολοθρέψουν… Στην περιοχή που σήμερα υπάρχει το Ναϊρόμπι βρέθηκε καλής ποιότητας νερό. Αυτό ήταν λόγος (μαζί με το γεγονός ότι η περιοχή είναι υψίπεδο και δεν υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα με την μαλάρια) για να εγκατασταθούν εκεί τα γραφεία των σιδηροδρομικών εταιρειών και να δημιουργηθεί ο οικισμός! Ξεκινώντας από αυτή την επιλογή το 1905 το Ναϊρόμπι έγινε πρωτεύουσα του Βρετανικού Προτεκτοράτου της Ανατολικής Αφρικής! Τα κεντρικά υψίπεδα της χώρας θεωρήθηκαν κατάλληλα για την καλλιέργεια καφέ, τσαγιού, καπνού. Εγκαταστάθηκαν εκεί πολλοί λευκοί έποικοι στους οποίους παραχωρήθηκαν κτήματα για μακροχρόνια χρήση. Οι φυλές που ζούσαν εκεί απωθήθηκαν από την γη τους και χρησιμοποιήθηκαν σαν εργάτες στα χτήματα. «Καθαρίστηκαν» εκτάσεις από την υπάρχουσα βιοποικιλότητα και έγιναν νέες καλλιέργειες με φυτά και ζώα που έφεραν από άλλες περιοχές. Βέβαια αυτή η αλλαγή που δημιούργησαν τεχνητά είχε τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις (αλλαγή κλίματος, υποχώρηση του υδροφόρου ορίζοντα, εξαφάνιση- μείωση ζώων κλπ).Ταυτόχρονα άλλαξαν εντελώς οι συνθήκες για τους κατοίκους της περιοχής. Καταπίεση και υποχρεωτική εργασία για τους εργάτες των κτημάτων. Τροποποίηση της κουλτούρας με την διείσδυση της Ευρωπαϊκής, αλλαγή θρησκείας με την δράση των ιεραποστόλων, της ηθικής, της γλώσσας, της σχολικής εκπαίδευσης. Η διαίρεση των μαύρων σε πολλές διαφορετικές φυλές και η ανυπαρξίας εθνικής ενότητας βοήθησαν (μαζί με την υπεροπλία) να υπερισχύσουν οι λευκοί. Όμως σταδιακά οι μαύροι (κυρίως οι Κικούγιου) άρχισαν να οργανώνουν αντίσταση κατά των λευκών Την δεκαετία του 50 έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο το κίνημα των Μάου Μάου. Οι εξεγέρσεις που ξεσπούσαν διαρκώς είχαν σαν τελικό αποτέλεσμα την απελευθέρωση της χώρας το 1964, με Πρόεδρο τον Jomo Kenyata . Η δημοκρατία της Κένυα παλεύει να συνεχίσει την πορεία της, με μεγάλες δυσκολίες, με όλα τα γνωστά προβλήματα μεγάλων ανισοτήτων, της πολιτικής και οικονομικής αστάθειας, της οικονομικής εξάρτησης και της διαφθοράς που υπάρχουν στα κράτη της μαύρης Αφρικής… Οι γύρω χώρες Σομαλία, Αιθιοπία, Ουγκάντα, Ρουάντα, και Τανζανία έχουν τεράστια προβλήματα με πολέμους, οικονομική κρίση και κυβερνήσεις με το βλέμμα στραμμένο προς το Κινέζικο Κομουνιστικό καθεστώς. Οπότε η Κένυα αποτελεί την «νησίδα» Δυτικής επιρροής στην Ανατολική Αφρική, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Σε εμάς είναι γνωστά τα σχετικά «πρόσφατα» γεγονότα στο Ναϊρόμπι με τον Οτσαλάν… Ναϊρόμπι σημαίνει τόπος με κρύο νερό στη γλώσσα των Μαασάι! Ο πληθυσμός του εκτιμάται ότι είναι 4 εκατομμύρια και η έκτασή του είναι 680 τετραγωνικά χιλιόμετρα (ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη για ευρωπαϊκά στάνταρτς). Στο κέντρο της πόλης είναι εγκαταστημένοι πολυάριθμοι πολυεθνικοί οργανισμοί, διπλωματικές αποστολές, μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί, τα γραφεία των Ενωμένων Εθνών, Πανεπιστήμια, πολυεθνικές εταιρείες, ξενοδοχεία, συνεδριακό κέντρο, εμπορικά κέντρα κλπ Είναι κτισμένοι πολύ ουρανοξύστες . Οι δρόμοι είναι φαρδείς , φυτεμένοι με πολύ πράσινο, αλλά επικρατεί κυκλοφοριακό χάος! Αστικές συγκοινωνίες δεν πρέπει να υπάρχουν. Κυκλοφορούν πολλά ΙΧ, αντί για ταξί χρησιμοποιούν τα μίνι μπας που τα λένε «ματάτος», όπως επίσης ταξί δίκυκλα αλλά και ταξί ποδήλατα! Υπάρχει μεγάλη εγκληματικότητα. Δεν είναι ασφαλές να περπατάς στο δρόμο αν είσαι λευκός. Ρωτήσαμε στο ξενοδοχείο μας αν μπορούσαμε να βγούμε να αγοράσουμε κάτι, σε μικρή απόσταση από το ξενοδοχείο και μας απάντησαν «Βεβαίως, αν κινηθείτε 200μέτρα από την είσοδο του ξενοδοχείου, χωρίς να κρατάτε τίποτα, χωρίς να φοράτε ρολόι, ή οποιοδήποτε κόσμημα, χωρίς να προκαλείτε!»… Τι να ευχαριστηθείς αν σου πουν τέτοιο «βεβαίως!»… Οι φωτογραφίες που βλέπετε είναι μέσα από το παράθυρο του ξενοδοχείου. Πολύ κοντά στο εμπορικό διοικητικό κέντρο της πόλης υπάρχει το Uhuru Park (για την διάσωση του οποίου από την τσιμεντοποίηση έχουν γίνει μεγάλοι αγώνες των κατοίκων της πόλης και ιδιαίτερα γυναικών που το κατέλαβαν και σταμάτησαν τους εργολάβους) και το Central Park. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να πω ότι για τους αγώνες για την διατήρηση του Uhuru Park και γενικότερα της Κενυάτικης φύσης, για τον αγώνα των γυναικών για την στοιχειώδη καλυτέρευση της θέσης τους και την διατήρηση της κουλτούρας των τοπικών κοινωνιών έγινε παγκόσμια γνωστή η ακτιβίστρια Wangari Maathai, που βραβεύτηκε με Νόμπελ Ειρήνης το 2004. Συνεχίζοντας την περιγραφή της πόλης σημειώνω ότι στα βόρεια βρίσκεται το City Park και στα νότια προάστια, σε απόσταση μόλις 5 χιλιομέτρων από το κέντρο υπάρχει το Nairobi National Park ένα πάρκο έκτασης 117 τετραγωνικών χιλιομέτρων με πλούσια φυσική πανίδα της περιοχής στο οποίο μπορεί κανείς να κάνει σαφάρι και να δει πολλά ζώα σε φυσικό περιβάλλον και το κέντρο… «βρεφών» στο οποίο συγκεντρώνουν ορφανά άγρια ζώα και τα προστατεύουν μέχρι να μεγαλώσουν και να μπορέσουν να επανενταχθούν στο φυσικό χώρο. Λίγο πιο έξω από το κέντρο του Ναϊρόμπι υπάρχουν απέραντες παραγκουπόλεις, στις οποίες κατοικεί το μισό σχεδόν του πληθυσμού της πόλης. Το πιο μεγάλο και γνωστό slum είναι η Kimbera όπου το 2001 είχαν ξεσπάσει αιματηρά επεισόδια βίας. Οι Κενυάτες είναι γνωστοί αθλητές. Έχουν ιδιαίτερη επίδοση στους αγώνες δρόμου μεγάλων αποστάσεων όπου σαρώνουν όλα τα μετάλλευα και διακρίσεις στους διεθνείς αγώνες, αλλά είναι και καλοί ποδοσφαιριστές!

Με όσους ανθρώπους ήρθαμε σε επαφή ήταν πολλοί ευγενικοί, φιλικοί, αξιαγάπητοι! Μας έμαθαν και μερικές λέξεις, όπως το «χακούνα ματάτα» που σημαίνει δεν υπάρχει πρόβλημα, «πόλε-πόλε» όπως λέμε σιγά-σιγά, ενώ «πόλε» θα πει συγνώμη, «καριμπού» που είναι το καλώς ήρθατε, «ασάντε» το ευχαριστώ, «σίμπα» είναι το λιοντάρι, «τζάμπο» είναι το γεια και τέλος «ραφίκι» είναι ο φίλος ! Σε γενικές γραμμές μιλούν καλά Αγγλικά και δεν υπάρχει πρόβλημα στην επικοινωνία. Στα ξενοδοχεία μου έκανε εντύπωση πόσο ακριβό ήταν το νερό. Ένα μπουκαλάκι μισού λίτρου το χρέωναν 3-4 ευρώ! Και βέβαια το νερό της βρύσης δεν πίνεται! Ούτε τα δόντια δεν πλένεις…. Χρειάζεται προσοχή στο τι τρως και προφανώς πού τρως…. Αφού το τρεχούμενο νερό είναι ύποπτο, καλό είναι να αποφεύγονται τα φρέσκα λαχανικά και τα… παγάκια. Εμείς κάτι δεν προσέξαμε πολύ, με αποτέλεσμα δυσάρεστο τις τελευταίες μέρες, που ευτυχώς δεν μας χάλασε ιδιαίτερα το πρόγραμμα! Απλά διατηρήσαμε τις γραμμές μας… Στο ξενοδοχείο που μείναμε στο Ναϊρόμπι, το Sarova Stanley η αισθητική ήταν καθαρά αποικιοκρατικού στυλ. Παλιές φωτογραφίες της πόλης στους τοίχους από την εποχή που κατασκευαζόταν η γραμμή του τραίνου, βαριές κουρτίνες για να προστατεύουν από τον ήλιο, ανεμιστήρες οροφής, δερμάτινα σαλόνια, μπρούτζινες διακοσμητικές λεπτομέρειες, ταπετσαρίες, στολές στους υπαλλήλους κλπ. Στο καφέ που λειτουργεί μπροστά στο ξενοδοχείο υπάρχει ένα δέντρο στον κορμό του οποίου οι ταξιδιώτες συνήθιζαν να αφήνουν-καρφώνουν μηνύματα για γνωστούς τους που περνούσαν από εκεί μετά από καιρό και μάθαιναν νέα τους (ή και σημαντικές πληροφορίες). Σήμερα συνέχιζαν να στερεώνουν σημειώματα, αλλά κυριαρχούσαν ερωτικά μηνύματα!Για όποιον δεν βαρέθηκε, στο επόμενο η συνέχεια με την εμπειρία και τις φωτογραφίες από Μασάι Μάρα. Υπόσχομαι ότι δεν θα φλυαρήσω θα σας δείξω κυρίως εικόνες.